Xριστουγεννιάτικα έθιμα και άλλα

Τα παλιά τα χρόνια
Στην εποχή εκείνη τα Χριστούγεννα ήταν μια μεγάλη γιορτή . Σφάζανε τα γουρούνια κι από αυτά φτιάχνανε πατσά , λουκάνικα και τσιγαρίτες , οι οποίες ήταν λίπος γουρουνιού (τα γουρούνια τότε ήταν παχιά ) το οποίο έλιωναν και το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν τηγανίτες , κρεατόπιτες γαλατόπιτες , φύλλα κ.α. Συνήθως έβαζαν ένα πιρούνι πάνω στο κρέας για να μην έρθουν όπως έλεγαν τα καρκατζούλια (ξωτικά ) και τους φάνε το γουρουνίσιο κρέας (οι τσιγαρίτες ήταν σαν το βούτυρο).

Στα αβάπτιστα μωρά και στα μικρά παιδιά , τα Χριστούγεννα έβαζαν κάτω από τα μαξιλάρια τους ένα μικρό μάλλινο ύφασμα που το πέρναγαν πάνω από τη φωτιά ώστε να αναθυμιάσει. Κι αυτό το έκαναν για να μην έρθουν οι καλομέρες και τα πάγανα (ξωτικά) και τα κρατούσαν κάτω από το μαξιλάρι των παιδιών για 40 μέρες .

Όταν βασίλευε ο ήλιος δεν έπρεπε να υπάρχουν έξω από το σπίτι ρούχα γιατί θα ερχόταν μεγάλη συμφορά και κακό. Όταν ερχόταν ένας ξένος τη νύχτα και υπήρχε στο σπίτι λεχώνα και παιδί που δεν είχε σαραντίσει πετάγανε έξω ένα κάρβουνο. Έτσι ο ξένος επιτρεπόταν να μπει στο σπίτι.

Τα παιδιά για να μυρίζουν όμορφα και να μην συγκαίονται τα έπλεναν με μια καφέ σκόνη που περιείχαν οι κακατσίδες. Τις κακατσίδες τις έπαιρναν από τα δέντρα και τις έσπαγαν για να πάρουν αυτή την σκόνη , η οποία ήταν αντί για ταλκ.

Την περίοδο αυτή , σπέρνανε σιτάρι , φακές , κουκιά και σκόρδα. Της Πολυσπορίτισας μάζευαν πολυσπόρια , δηλαδή όλα τα όσπρια (φακές ,κουκιά ,ρεβίθια ,σιτάρι) καθώς και καλαμπόκι και τα έβραζαν. Το φαγητό αυτό έλεγαν ότι είναι πολύ νόστιμο .

Τις ιστορίες τις έλεγαν στα μικρά παιδιά οι πατεράδες και οι παππούδες γιατί οι μητέρες και οι γιαγιάδες δεν προλάβαιναν να κάνουν όλες τις δουλειές. Έλεγαν στα παιδιά πολλά παραμύθια , δίπλα στο τζάκι καθώς και ιστορίες από τον πόλεμο και τα εμπνέανε να θυσιαστούν για την πατρίδα αν χρειαστεί .                                                                                                                  

Tα πιο συνηθισμένα τραγούδια ήταν τα έξης:
 
Φέγγε μ’ φεγγαράκι μου, να πάω στην αγάπη μου
Εγώ θα φέγγω ως το πρωί
κι όποιος έχει αγάπη να πάει να δει
κι όποιος δεν έχει να πάει να βρει.
Φέξε ψηλά και χαμηλά
Γιατί είναι λάσπες και νερά.
Φέξε και χαμηλότερα
Να πάω γρηγορότερα.
Κι ο ήλιος βασιλεύει
Κι η μέρα σώνεται
Αλλά η αγάπη μον δεν συμμαζώνεται.
 
 
Το νερό στο ρέμα γάργαρο κυλάει

Λούζεται  το αγέρι και μοσχοβολάει
Κάτω απ’ τα πλατάνια χρυσή ρόκα γνέθει
Μάλαμα ανεμίζει και γαϊτάνι πλέκει
Ένας τσοπανάκος στο βουνό γυρίζει
Παίζει τη φλογέρα και καρδιές ραγίζει
Τραγουδάκια λέει το γλυκό τ’αηδόνι
Ψάλετε κοπέλες λυγερές τραγούδια
Ράνετε με άνθη κι όμορφα λουλούδια
Και στ’ απόσκια που ο ήλιος δε γνωρίζει
Γλαρωμένο βαθιά, ολημερίζει.      
 
Kείμενα: Ειρήνη Μίκροβα